TAPUDA AİLE KONUTU ŞERHİ KONULMASI VE ŞERHİN KALDIRILMASI

TAPUDA AİLE KONUTU ŞERHİ KONULMASI VE ŞERHİN KALDIRILMASI

Aile konutu şerhi, eşlerin yaşadığı evin, diğer eşin rızası olmadan satılmasını veya üzerinde işlem yapılmasını engellemek için tapuya konulan bir güvence şerhidir. Bu şerh, aile birliğini ve eşlerin ortak yaşam alanını korumayı amaçlar. Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenen aile konutu şerhi, gerek konulması gerekse kaldırılması açısından özel usul ve şartlara tabidir.

Bu yazıda, aile konutu şerhinin hukuki dayanakları, tapuya şerh konulması ve kaldırılması işlemleri ile Yargıtay kararları detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Aile Konutu Şerhinin Hukuki Dayanakları

1. Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 194

Aile konutuna ilişkin en önemli düzenleme TMK Madde 194’te yer alır:

• Aile konutu üzerinde diğer eşin rızası olmadan tasarrufta bulunulamaz.

• Tapuya konulan şerh, konutun korunmasını sağlar ve üçüncü kişilere de bildirim niteliğindedir.

Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?

1. Şerh Konulması İçin Gerekli Şartlar

a. Konutun Aile Konutu Niteliğinde Olması

• Eşlerin sürekli olarak ikamet ettiği yer aile konutu olarak kabul edilir.

• Yazlık, kiralık veya geçici konutlar genellikle aile konutu sayılmaz.

b. Tapunun Eşlerden Birinin Üzerine Kayıtlı Olması

• Aile konutu şerhi, genellikle tapunun eşlerden birinin adına kayıtlı olması durumunda uygulanır.

2. Başvuru Süreci

a. Tapu Sicil Müdürlüğüne Başvuru

• Aile konutu şerhi konulması için tapu sicil müdürlüğüne dilekçe ile başvurulmalıdır.

b. Gerekli Belgeler

• Evlilik cüzdanı,

• İkametgah belgesi,

• Nüfus kayıt örneği,

• Aile konutu olduğunu kanıtlayan diğer belgeler (örneğin, elektrik veya su faturaları).

c. Eş Rızası veya Mahkeme Kararı

• Tapuya aile konutu şerhi koymak için diğer eşin rızası aranmaz.

• Eşin rızası yoksa, mahkemeden karar alınarak şerh konulabilir.

Aile Konutu Şerhinin Sağladığı Güvenceler

• Satışın Engellenmesi: Şerh konulan aile konutu, diğer eşin onayı olmadan satılamaz veya devredilemez.

• Haciz ve İpotek İşlemleri: Aile konutu şerhi, konutun üzerinde ipotek veya haciz gibi işlemlerin yapılmasını sınırlar.

• Üçüncü Kişilere Bildirim: Şerh, aile konutunun korunmasını sağladığı gibi üçüncü kişilere de bu konutun statüsü hakkında bilgi verir.

Aile Konutu Şerhinin Kaldırılması

1. Şerhin Kaldırılması İçin Gerekli Şartlar

a. Evliliğin Sona Ermesi

• Boşanma, ölüm veya başka bir nedenle evlilik sona erdiğinde aile konutu şerhi kaldırılabilir.

b. Diğer Eşin Rızası

• Şerh konulan eşin, diğer eşin yazılı rızasıyla şerhin kaldırılması mümkündür.

c. Mahkeme Kararı

• Şerh konulmasında olduğu gibi kaldırılmasında da taraflar arasında anlaşmazlık varsa, mahkeme kararı gereklidir.

2. Şerhin Kaldırılma Süreci

a. Tapu Sicil Müdürlüğüne Başvuru

• Aile konutu şerhi, kaldırma dilekçesi ile tapu müdürlüğüne başvurularak kaldırılabilir.

b. Gerekli Belgeler

• Boşanma kararı veya evliliğin sona erdiğine dair resmi belge.

• Diğer eşin rızasını gösteren noter onaylı yazı (varsa).

Yargıtay Kararları ile Aile Konutu Şerhi

1. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı (E. 2021/4738, K. 2022/1534)

Olay: Bir eş, aile konutunun diğer eşin rızası olmadan satıldığını iddia ederek satışın iptalini talep etmiştir.
Karar: Yargıtay, tapuda aile konutu şerhi bulunmamasına rağmen, konutun aile konutu olduğunu tespit ederek satışın iptaline karar vermiştir.
Karar Metni:

"Aile konutu niteliği, sadece tapudaki şerhle sınırlı değildir. Konutun aile konutu olduğu tespit edilmiş ve satış işlemi geçersiz sayılmıştır."

2. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2020/5632, K. 2021/4723)

Olay: Aile konutuna şerh koydurmak isteyen eşe diğer eş tarafından rıza verilmemiştir.
Karar: Yargıtay, mahkeme kararı ile şerh konulabileceğine hükmetmiştir.
Karar Metni:

"Diğer eşin rızası aranmaksızın, mahkeme kararı ile aile konutu şerhi konulabilir. Bu durum aile birliğini korumak amacıyla düzenlenmiştir."

3. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2019/7321, K. 2020/6573)

Olay: Boşanma davası sırasında bir eş, aile konutu üzerindeki şerhin kaldırılmasını talep etmiştir.
Karar: Yargıtay, evlilik birliği sona erdiği için şerhin kaldırılmasına hükmetmiştir.
Karar Metni:

"Evlilik sona erdiği için aile konutunun korunma amacı kalmamış ve şerhin kaldırılmasına karar verilmiştir."

Aile Konutu Şerhi ile İlgili Örnek Olaylar

Örnek 1: Şerh Konulması ve Satışın Engellenmesi

Olay: Ahmet, eşine haber vermeden aile konutunu üçüncü bir kişiye satmıştır. Eşi Ayşe, konutun aile konutu olduğunu iddia ederek dava açmıştır.
Sonuç: Mahkeme, konutun aile konutu olduğuna ve satışın geçersiz olduğuna karar vermiştir.

Örnek 2: Şerh Kaldırılması ve Boşanma

Olay: Zeynep ve Mehmet, boşanma davası sırasında aile konutu üzerindeki şerhin kaldırılmasını tartışmıştır. Mehmet, boşanma kararı kesinleştikten sonra şerhin kaldırılmasını talep etmiştir.
Sonuç: Mahkeme, boşanmanın kesinleşmesiyle birlikte aile konutu şerhinin kaldırılmasına hükmetmiştir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Aile konutu şerhi nedir?

Aile konutu şerhi, eşlerin yaşadığı konutun korunmasını ve diğer eşin rızası olmadan üzerinde işlem yapılmasını engelleyen bir tapu kaydıdır.

2. Aile konutu şerhi nasıl konulur?

Tapu sicil müdürlüğüne başvuru yapılarak veya mahkeme kararıyla aile konutu şerhi konulabilir.

3. Aile konutu şerhi konutun satılmasını engeller mi?

Evet. Aile konutu şerhi bulunan bir konut, diğer eşin rızası olmadan satılamaz veya devredilemez.

4. Aile konutu şerhi hangi durumlarda kaldırılır?

Evlilik sona erdiğinde, diğer eşin rızası ile veya mahkeme kararı ile aile konutu şerhi kaldırılabilir.

5. Kiralık evlere aile konutu şerhi konulabilir mi?

Hayır. Kiralık evler tapuda kayıtlı olmadığından aile konutu şerhi konulamaz. Ancak, mahkemeden kiralanan konutun aile konutu olduğunu belirten bir karar alınabilir.

Sonuç ve Öneriler

Aile konutu şerhi, eşlerin yaşadığı evin korunması ve üzerinde tasarrufta bulunulmasının engellenmesi için önemli bir hukuki araçtır. Bu süreçte:

• Başvurularınızı Eksiksiz Yapın: Tapuya şerh koymak için gerekli belgeleri eksiksiz hazırlayın.

• Hukuki Destek Alın: Şerh koyma veya kaldırma işlemleri için bir avukattan destek alın.

• Mahkemeye Başvurun: Şerh konusunda eşinizle anlaşmazlık yaşıyorsanız, mahkeme yoluyla hakkınızı koruyabilirsiniz.

Hukuk büromuz, aile konutu şerhi ve diğer gayrimenkul hukuku işlemlerinde uzman kadrosuyla hizmet vermektedir. Daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.