MARTI TAG YASAL MI?

Son yıllarda ulaşım sektöründeki teknolojik gelişmeler, geleneksel taksi hizmetleri ile yeni nesil ulaşım modelleri arasında hukuki ve ekonomik çatışmalara yol açmaktadır. Martı TAG (Tek Araçla Gidelim) uygulaması, bireysel araç sahiplerinin belirli bir ücret karşılığında yolcuları taşımasına olanak tanıyan bir sistem olarak öne çıkmaktadır. Ancak, taksi plakası sahipleri ve taksi şoförleri, Martı TAG’ın yetkisiz taşımacılık yaptığı ve kendilerine ekonomik zarar verdiği iddiasıyla yasal mücadele başlatmıştır.

Bu yazıda, Martı TAG ve taksiciler arasındaki hukuki çatışmanın mevzuat açısından değerlendirilmesi, yasal boşluklar, Ulaştırma Bakanlığı ve mahkemelerin tutumu, tüketicilerin hakları ve olası çözümler detaylı şekilde ele alınacaktır.

1. MARTI TAG NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR?

Martı TAG, bireysel araç sahiplerinin ticari bir plaka almadan, kendi özel araçlarıyla yolcu taşımasını sağlayan bir uygulamadır. Sistem şu şekilde çalışmaktadır:

✅ Yolcu ve sürücü eşleştirilir → Yolcu, uygulama üzerinden gitmek istediği noktayı belirler.
✅ Sabit ücret belirlenir → Mesafeye göre belirlenen ücret, yolculuk sonunda sürücüye ödenir.
✅ Sürücü, özel aracıyla hizmet verir → Martı TAG sürücüleri, ticari taksi şoförleri gibi belirli bir duraktan yolcu almaz, sadece uygulama üzerinden eşleşerek hizmet verir.

     Tartışmalı Nokta:

• Martı TAG, Uber gibi özel bir taşıma hizmeti mi sunuyor, yoksa bireysel araç paylaşımı mı?
• Taksicilik mesleğini hukuka aykırı şekilde etkiliyor mu?

Bu noktalar, hukuki açıdan derinlemesine ele alınmalıdır.

2. TAKSİCİLERİN HUKUKİ İTİRAZLARI

Taksiciler ve ilgili meslek odaları, Martı TAG’ın yasadışı taşımacılık yaptığını ve ticari taksi plakası sahiplerinin gelir kaybına neden olduğunu öne sürerek, uygulamanın yasaklanmasını talep etmektedir.

     Taksicilerin İleri Sürdüğü Hukuki Gerekçeler:

• Karayolu Taşıma Kanunu'na Aykırılık:

  • 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’na göre, yolcu taşımacılığı yapabilmek için yetki belgesi alınması zorunludur. Martı TAG sürücüleri, bu belge olmadan yolcu taşıdığı için kanuna aykırı hareket ettikleri iddia edilmektedir.

• Ticari Taksi Ruhsatı Zorunluluğu:

  • Türkiye’de ticari yolcu taşımacılığı yapabilmek için taksi plakası veya belediyeden alınan özel izin gerekmektedir. Martı TAG sürücüleri, bu tür bir ruhsata sahip olmadan yolcu taşıdığı için haksız rekabet yarattıkları öne sürülmektedir.

• Taksicilerin Ekonomik Zarar Görmesi:

  • Taksiciler, kendi mesleklerinin Martı TAG gibi uygulamalar tarafından yasa dışı olarak ellerinden alındığını ve bu durumun haksız rekabete yol açtığını savunmaktadır.

• Vergi Kaçakçılığı ve Sigortasız Çalıştırma:

  • Martı TAG sürücüleri, vergiye tabi olmayan özel araçlarıyla taşımacılık yaptığı için, bu sistemin devleti vergi kaybına uğrattığı ve sigortasız çalıştırmayı teşvik ettiği iddia edilmektedir.

3. MARTI TAG’IN HUKUKİ SAVUNMASI VE YASAL DAYANAKLARI

Martı TAG yetkilileri ise, sistemin ticari taşımacılık yapmadığını, sadece bireylerin kendi araçlarıyla giderken yolculuk paylaşımı yaptığını ve yasalara uygun olduğunu savunmaktadır.

     Martı TAG’ın Öne Sürdüğü Hukuki Gerekçeler:

• "Özel Taşıma Değil, Yolculuk Paylaşımı" Savunması:

  • Martı TAG, ticari bir taksi hizmeti sunmadığını, bireylerin özel araçlarıyla giderken yol masraflarını paylaşmalarına imkan verdiğini savunmaktadır.
  • Örneğin, bir kişi işe giderken aracıyla yolcu alırsa, bu ticari taşımacılık değil, gider paylaşımıdır.

• Hizmetin Yasal Boşluktan Faydalanması:

  • Mevcut yasal düzenlemelerde, bireylerin araçlarını ücret karşılığında paylaşıp paylaşamayacağına dair açık bir düzenleme bulunmamaktadır.
  • Uber gibi büyük platformların yasaklanmasına rağmen, Martı TAG’ın henüz net bir yasaklamaya tabi olmaması bu boşluğu göstermektedir.

• Avrupa'daki Benzer Uygulamaların Örnek Gösterilmesi:

  • Avrupa ve ABD’de, Blablacar ve Lyft gibi platformlar bireylerin araç paylaşımı yapmasına olanak tanımaktadır. Martı TAG da benzer bir sistem sunduğunu iddia etmektedir.

4. MEVCUT YASAL DÜZENLEMELER VE MARTI TAG’IN HUKUKİ DURUMU

Karayolu Taşıma Kanunu (4925 Sayılı Kanun)

Bu kanuna göre, taksi taşımacılığı yapmak için yetki belgesi almak zorunludur. Ancak, bireylerin araç paylaşımının yasak olduğuna dair açık bir hüküm bulunmamaktadır.

Belediye Düzenlemeleri ve UKOME Kararları

• Büyükşehir Belediyeleri ve UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi), şehir içi taşımacılık hizmetlerini düzenlemekle yükümlüdür.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve UKOME, yetkisiz taşımacılık yapan sistemlerin engellenmesi gerektiğini açıklamıştır.

Vergi Kanunu

• Ticari taşıma yapanların, KDV ve gelir vergisi ödemesi gerekmektedir.
• Martı TAG sürücüleri, resmi olarak bir ticari faaliyet yürütmediği için vergi mükellefi değildir.

     Mevcut Durum:

• Martı TAG, hukuki bir boşluktan faydalanarak faaliyet göstermektedir.
• Net bir yasal düzenleme olmadan kapatılması zor görünmektedir.

5. YARGI KARARLARI VE YASAL SÜREÇLER

1. Uber Davaları ve Yargıtay Kararları

• Uber, taksi taşımacılığı yaptığı için Türkiye’de yasaklanmıştır.
• Martı TAG’ın Uber’e benzer bir sistem sunduğu iddia edilerek benzer bir yasak getirilebilir.

2. UKOME ve Belediye Düzenlemeleri

• İstanbul ve Ankara UKOME kararları, Martı TAG’ın yasal bir düzenleme olmadan faaliyet göstermesinin uygun olmadığını belirtmiştir.
• Belediyelerin, bu hizmeti resmi olarak yasaklaması veya düzenleme getirmesi beklenmektedir.

6. OLASI ÇÖZÜMLER VE HUKUKİ YOL HARİTASI

1️⃣ Yeni Bir Yasal Düzenleme Getirilmesi

• Araç paylaşımı ile taksi hizmetinin ayrımı net şekilde belirlenmelidir.
• Martı TAG gibi sistemlerin hangi şartlarda çalışabileceği düzenlenmelidir.

2️⃣ Vergi ve Lisans Düzenlemelerinin Getirilmesi

• Martı TAG sürücülerinin vergi mükellefi olması sağlanabilir.
• Özel bir "Araç Paylaşımı Lisansı" getirilebilir.

3️⃣ Taksicilerle Uzlaşma Sağlanması

• Taksi plakası sahiplerinin hakları korunarak Martı TAG’a belirli sınırlar içinde çalışma izni verilebilir.

SONUÇ

     Mevcut Yasal Boşluk: Martı TAG, Uber’den farklı olarak yolculuk paylaşımı yaptığını savunarak faaliyet göstermektedir. Ancak, bu durum net bir düzenlemeye bağlanmadığı için hukuki çatışmalar sürmektedir.

     Olası Yasal Sonuçlar: Eğer taksiciler lehine bir karar çıkarsa, Martı TAG yasaklanabilir veya lisans şartlarına bağlanabilir.

     Çözüm Önerisi: Yasal düzenlemeler yapılmalı, hem taksicilerin hakları korunmalı hem de yeni nesil ulaşım çözümlerine yer açılmalıdır.

Bu süreçte hukuki gelişmeleri takip etmek ve olası düzenlemeler hakkında bilgi almak için uzman desteği almak önemlidir.