İCRA HUKUKUNDA TAŞINIR MAL TESLİMİ

İCRA HUKUKUNDA TAŞINIR MAL TESLİMİ NEDİR?

İcra ve iflas hukuku, yalnızca para alacaklarının değil; aynı zamanda belirli malların teslimi gibi taleplerin de zorla yerine getirilmesini sağlayan mekanizmalar içerir. Özellikle taşınır malların teslimi konusu, uygulamada sıkça karşılaşılan ve detayları dikkatle değerlendirilmesi gereken bir icra türüdür.

Bu yazımızda, taşınır mal teslimi sürecinin nasıl işlediğini, hangi şartlarda uygulanabileceğini ve borçlunun malı teslim etmemesi halinde ne tür işlemler yapılabileceğini, Prof. Dr. Baki Kuru’nun sistematiği ışığında ele alıyoruz.

Taşınır Mal Teslimi Nedir?

Taşınır mal teslimi, mahkeme ilamı veya ilam niteliğinde bir belgedeki karara dayanarak, borçlunun elinde bulunan belirli bir taşınırın zorla alınıp alacaklıya verilmesini sağlayan bir ilamlı icra takibi türüdür. Bu süreç, İcra ve İflas Kanunu’nun 24. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

Takibin Şartları Nelerdir?

1. İlam veya İlâm Niteliğinde Belge Bulunmalı

Taşınır malın teslimi talebi, ancak ilamlı icra yoluyla gerçekleştirilebilir. Yani alacaklının elinde bir mahkeme ilamı veya bu ilamla aynı hukuki değere sahip bir belge (örneğin hakem kararı) bulunmalıdır.

İlamda mutlaka belirli ve bireyselleştirilmiş bir taşınırın teslimine ilişkin açık bir hüküm yer almalıdır. Örneğin “34 AB 1234 plakalı araç alacaklıya teslim edilsin” gibi.

2. İcra Takibi İcra Emri Gönderilmeden Başlatılır

Bu tür takiplerde icra müdürlüğü, borçluya icra emri göndermeksizin doğrudan malın teslimine yönelik işlem yapar. Borçlunun itiraz hakkı, alacağın niteliği gereği sınırlıdır.

Taşınır Mal Nasıl Teslim Edilir?

Borçlunun Yedinde İse

İcra memuru, ilamda yazılı taşınır malın borçlunun zilyetliğinde olduğunu tespit ederse, bu malı bizzat alarak alacaklıya teslim eder. Borçlu direnir veya malı teslim etmek istemezse, zorla alma işlemi gerçekleştirilir. Gerekirse zabıta eşliğinde güç kullanılır.

Not: Taşınır malın “cinsi” değil “kişiliği” belirli olmalıdır. Yani ilamda sadece “10 koli malzeme” yazıyorsa, bu mal ferden belirlenmemiş demektir ve doğrudan zorla teslim uygulanamaz.

Üçüncü Kişinin Yedinde İse

Taşınır mal üçüncü bir kişinin elindeyse, icra müdürü doğrudan teslim işlemi yapamaz. Bu durumda alacaklının, üçüncü kişiye karşı istihkak davası açması gerekir. Çünkü ilamın etkisi sadece taraflar arasında geçerlidir; üçüncü kişiye karşı icra edilemez.

Taşınır Mal Bulunamazsa Ne Olur?

Borçlunun elinde ilamda belirtilen taşınır mal bulunamazsa, alacaklı talep ederse bu durum tespit edilir ve taşınırın ilamda belirtilen bedelinin tahsiline geçilir (İİK m.26). Yani alacaklının talebiyle, taşınır mal teslimi takibi, bir para alacağı takibine dönüşür.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İlamda belirtilen taşınır, net şekilde bireyselleştirilmiş olmalıdır. Aksi halde teslim işlemi yapılamaz.
• İcra müdürünün görevi yalnızca ilamın uygulanmasıdır; hükümde yer almayan hususları genişleterek yorumlayamaz.
• Mal borçlunun elinde değilse, doğrudan bedel tahsiline geçilemez; mutlaka alacaklının talebi aranır.

Sonuç

Taşınır mal teslimine ilişkin ilamların icrası, icra hukukunun uygulamada en dikkat gerektiren alanlarından biridir. Bu süreçte alacaklının elinde geçerli ve açık bir ilam bulunması, malın gerçekten borçlunun zilyetliğinde olması ve gerektiğinde doğru prosedürlerin işletilmesi büyük önem taşır.

İcra müdürlüğü bu süreçte etkili bir rol üstlenirken, hem borçlunun hem de üçüncü kişilerin haklarının ihlal edilmemesi adına İİK hükümleri titizlikle uygulanmalıdır.

Daha fazla bilgi almak veya taşınır mal teslimi sürecine dair hukuki destek almak isterseniz, bizimle iletişime geçebilirsiniz.