Anlaşmalı boşanma davasında en önemli konulardan biri, çocukların velayetinin kime verileceği ve velayete ilişkin hususların nasıl düzenleneceğidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için tarafların velayet, nafaka ve mal paylaşımı gibi tüm konularda anlaşma sağlaması gerekir. Velayet düzenlemesi, çocuğun üstün yararı ilkesine dayanır ve mahkemenin onayına tabidir.
Bu yazıda, anlaşmalı boşanma davalarında velayet
düzenlemesinin hukuki dayanakları, süreç ve dikkat edilmesi gereken noktalar
detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Anlaşmalı Boşanma Davalarında Velayet Düzenlemesi
1. Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 166/3
Anlaşmalı boşanma davası için gerekli şartlar:
- Evlilik
en az 1 yıl sürmüş olmalıdır.
- Tarafların
boşanma ve buna bağlı tüm konularda (velayet, nafaka, mal paylaşımı)
anlaşmış olması gerekir.
- Hazırlanan
protokol, mahkeme tarafından onaylanmalıdır.
Velayet Düzenlemesi:
- Çocuğun
velayeti genellikle taraflardan birine verilir.
- Diğer
ebeveyn için kişisel ilişki düzenlemesi yapılır.
2. Çocuğun Üstün Yararı İlkesi
Velayet düzenlemesinde çocuğun üstün yararı ön planda
tutulur.
- Çocuğun
yaşı, ihtiyaçları ve ebeveynlerin yaşam koşulları dikkate alınır.
- 0-6
yaş grubundaki çocukların velayeti genellikle anneye verilir, ancak bu
durum her dava için farklılık gösterebilir.
Velayet Düzenlemesinin Protokolde Yer Alması
1. Velayet Hakkı Kime Verileceği
Protokolde, çocuğun velayetinin hangi ebeveynde olacağı
açıkça belirtilmelidir.
2. Kişisel İlişki Düzenlemesi
Velayet kendisine verilmeyen ebeveynin, çocukla nasıl ve ne
zaman görüşeceği detaylandırılmalıdır. Örneğin:
- Hafta
sonu ziyaretleri,
- Tatillerde
ve bayramlarda görüşme düzenlemeleri,
- Telefon
veya video görüşmeleri.
3. Çocuk Nafakası
Velayet hakkı kendisine verilmeyen ebeveynin ödeyeceği iştirak
nafakası miktarı da protokolde yer almalıdır.
Velayet Düzenlemesinde Mahkemenin Rolü
1. Hakimin Protokolü İncelemesi
Hakim, tarafların hazırladığı protokolü inceleyerek çocuğun
üstün yararına uygun olup olmadığını değerlendirir.
- Uygun
Görülürse: Hakim protokolü onaylar ve dava kısa sürede sonuçlanır.
- Uygun
Görülmezse: Hakim, velayete ilişkin düzenlemenin yeniden yapılmasını
isteyebilir.
2. Sosyal İnceleme Raporu Gerekebilir
Çocukların menfaatiyle ilgili bir tereddüt varsa, sosyal
hizmet uzmanları tarafından inceleme raporu hazırlanabilir.
Örnek Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Velayet Maddesi
Velayet Maddesi:
- Tarafların
ortak çocuğu [Çocuğun Adı ve Doğum Tarihi], anne [Anne Adı]'nin velayeti
altında olacaktır.
- Baba
[Baba Adı], çocuğuyla her ayın 1. ve 3. haftasında cumartesi günü saat
10.00’dan pazar günü saat 18.00’e kadar kişisel ilişki kuracaktır.
- Bayramlarda
ve okul tatillerinde çocuğun babasıyla görüşme düzeni protokolde ayrıca
belirtilmiştir.
- Baba,
çocuğun bakım ve eğitim masraflarına katkı amacıyla aylık [X TL] iştirak
nafakası ödeyecektir.
Anlaşmalı Boşanmada Velayetle İlgili Örnek Olaylar
1. Tarafların Anlaşması ile Hızlı Çözüm
Olay: Ahmet ve Zeynep, 5 yıllık evliliklerinin
ardından anlaşmalı boşanma davası açtı. Ortak çocuklarının velayetinin anneye
verilmesi ve baba ile düzenli görüşme sağlanması konusunda anlaştılar.
Sonuç: Mahkeme, protokolde belirtilen düzenlemeyi çocuğun üstün yararına
uygun buldu ve dava 1 ay içinde sonuçlandı.
2. Hakimin Protokolü Uygun Bulmaması
Olay: Ali ve Ayşe, anlaşmalı boşanma davasında
çocuğun velayetinin babaya verilmesini kararlaştırdı. Ancak baba, çocuğun bakım
ve gözetimi için yeterli yaşam koşullarına sahip değildi.
Sonuç: Hakim, velayetin anneye verilmesi gerektiğine karar verdi ve
protokolde değişiklik yapılmasını istedi.
3. Sosyal İnceleme Raporu Talebi
Olay: Mehmet ve Elif, 4 yaşındaki çocuklarının
velayeti konusunda anlaştı. Ancak hakim, anne ve babanın yaşam koşullarının
çocuğun menfaatine uygun olup olmadığını değerlendirmek için sosyal inceleme
raporu talep etti.
Sonuç: İnceleme raporunun ardından velayetin anneye verilmesine karar
verildi.
Yargıtay Kararları ile Velayet Düzenlemesi
1. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2021/4672, K.
2022/7514)
Olay: Anlaşmalı boşanma protokolünde velayet babaya
verilmişti. Ancak çocuk, baba ile yaşamak istemediğini mahkemede ifade etti.
Karar: Yargıtay, çocuğun üstün yararı ve beyanını dikkate alarak
velayetin anneye verilmesi gerektiğine hükmetti.
Karar Metni:
"Çocuğun yaşı ve olgunluk düzeyi dikkate alınarak
beyanı değerlendirilmiş, velayetin anneye verilmesi üstün yararına uygun
bulunmuştur."
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı (E. 2019/852, K.
2020/1573)
Olay: Taraflar arasında hazırlanan protokolde,
çocuğun velayeti anneye verilmiş, ancak baba kişisel ilişki düzenlemelerini
ihlal etmiştir.
Karar: Yargıtay, kişisel ilişki düzenlemesine uyulmamasının, velayet
kararının yeniden değerlendirilmesini gerektirdiğine karar verdi.
Karar Metni:
"Velayet düzenlemesine uygun hareket edilmesi, çocuğun
üstün yararı açısından zorunludur. Kişisel ilişki düzenlemesine uyulmaması
durumunda velayet yeniden ele alınmalıdır."
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Anlaşmalı boşanmada velayet kime verilir?
Velayet, çocuğun üstün yararına uygun olan ebeveyne verilir.
Tarafların anlaşması önemli olsa da, mahkeme çocuğun menfaatine aykırı bir
düzenlemeyi kabul etmez.
2. Hakim protokoldeki velayet düzenlemesini reddedebilir
mi?
Evet. Hakim, velayet düzenlemesinin çocuğun üstün yararına
uygun olmadığını düşünürse protokolde değişiklik yapılmasını isteyebilir.
3. Çocuk, velayetle ilgili görüşünü bildirebilir mi?
12 yaşını doldurmuş çocukların beyanları dikkate alınır.
Daha küçük çocuklarda ise sosyal inceleme raporu gibi yöntemlere başvurulur.
4. Velayet hakkı daha sonra değiştirilebilir mi?
Evet. Tarafların koşullarında değişiklik olması durumunda
velayet kararı yeniden değerlendirilebilir.
5. Kişisel ilişki düzenlemesi nasıl yapılır?
Mahkeme, velayet kendisine verilmeyen ebeveynin çocukla
düzenli olarak görüşebilmesi için kişisel ilişki düzenlemesi yapar.
Sonuç ve Öneriler
Anlaşmalı boşanma davalarında velayet hususu, tarafların
çocuklarının menfaatine uygun şekilde bir düzenleme yapmasını gerektirir. Bu
süreçte:
- Protokol
Hazırlayın: Velayet, kişisel ilişki ve nafaka konularını içeren bir
protokol hazırlayın.
- Çocuğun
İhtiyaçlarını Ön Plana Koyun: Velayet düzenlemesinde çocuğun üstün
yararını gözetin.
- Hukuki
Destek Alın: Protokolün hazırlanması ve mahkeme sürecinin hızlı
sonuçlanması için bir avukattan yardım alın.
Hukuk büromuz, anlaşmalı boşanma davalarında velayet
düzenlemesi ve protokol hazırlanması konularında uzman kadrosuyla hizmet
sunmaktadır. Daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
E-posta adresiniz yayınlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmiştir.