VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ DAVASI

VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ DAVASI

Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve tüm temel ihtiyaçlarının karşılanması sorumluluğunu içeren önemli bir hukuki kurumdur. Boşanma sonrasında çocuğun velayeti bir ebeveyne verilmiş olsa da bazı durumlarda velayet kararı değiştirilebilir. Türk Medeni Kanunu’nun 183. maddesi, velayetin değiştirilmesi davasının hukuki dayanağını oluşturur. Bu yazıda, velayetin değiştirilmesi davasının şartlarını, dava sürecini ve konuya ilişkin Yargıtay kararlarını detaylı bir şekilde ele alıyoruz.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Nedir?

Velayetin değiştirilmesi davası, çocuğun üstün yararını korumak amacıyla, daha önce mahkeme kararıyla belirlenen velayet hakkının, diğer ebeveyne devredilmesi için açılan davadır.

• Amaç: Çocuğun fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimini tehlikeye sokan durumların ortadan kaldırılmasıdır.

• Kapsam: Çocuğun mevcut velayet sahibiyle yaşayamayacak duruma gelmesi veya diğer ebeveynin velayet için daha uygun koşulları sağlaması durumunda uygulanır.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Şartları

Velayetin değiştirilmesi davasının kabul edilebilmesi için belirli şartların gerçekleşmesi gerekir:

1. Çocuğun Üstün Yararı

• Velayet değişikliği, çocuğun ruhsal, fiziksel veya sosyal gelişimi açısından gerekli olmalıdır.

• Mahkeme, çocuğun üstün yararını her şeyin üzerinde tutar.

2. Mevcut Velayet Sahibinin Yetersizliği

• Çocuğa fiziksel veya duygusal şiddet uygulanması.

• Çocuğun eğitim, sağlık veya yaşam standartlarının ihmal edilmesi.

• Mevcut velayet sahibinin alkol, uyuşturucu bağımlılığı veya kötü yaşam koşulları.

3. Diğer Ebeveynin Velayet İçin Uygun Koşulları Sağlaması

• Çocuğun ihtiyaçlarını karşılayabilecek maddi ve manevi olanaklara sahip olması.

• Çocuğun diğer ebeveyniyle yaşamayı tercih etmesi (özellikle 12 yaş ve üzeri çocuklarda çocuğun görüşü dikkate alınır).

Velayetin Değiştirilmesi Davası Nasıl Açılır?

1. Yetkili Mahkeme

• Velayetin değiştirilmesi davaları, çocuğun veya davalının yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde açılır.

2. Dilekçede Belirtilmesi Gerekenler

• Velayet değişikliğini gerektiren nedenler.

• Çocuğun üstün yararını zedeleyen mevcut durumlar.

• Diğer ebeveynin velayet için daha uygun olduğunu kanıtlayan gerekçeler.

3. Delillerin ve Tanıkların Sunulması

• Tanık beyanları.

• Çocuğun eğitim ve sağlık raporları.

• Sosyal inceleme raporları (mahkeme tarafından görevlendirilen uzmanların hazırladığı raporlar).

Velayetin Değiştirilmesi Davasında Mahkeme Süreci

1. Sosyal İnceleme Raporu:
   Mahkeme, çocuğun yaşam koşullarını değerlendirmek için uzman bir sosyal hizmet görevlisini görevlendirir.

2. Çocuğun Görüşünün Alınması:
   12 yaş ve üzerindeki çocukların, kiminle yaşamak istediği mahkemece dikkate alınır.

3. Tarafların Dinlenmesi:
   Mahkeme, her iki ebeveyni de dinleyerek delilleri inceler ve kararını verir.

4. Karar ve Uygulama:
   Mahkeme, velayetin değiştirilmesi yönünde karar verirse, çocuğun diğer ebeveyne teslimi sağlanır.

Velayetin Değiştirilmesi İçin Geçerli Sebepler

1. Çocuğun İhmal veya İstismar Edilmesi:

• Fiziksel şiddet, duygusal istismar veya ihmale maruz kalması.

2. Eğitim ve Sağlık Hakkının İhlali:

• Çocuğun eğitiminin aksaması veya sağlık hizmetlerine erişiminin engellenmesi.

3. Velayet Sahibinin Hayat Koşullarının Değişmesi:

• Taşınma, evlilik veya maddi sorunlar nedeniyle çocuğun yaşam standartlarının düşmesi.

4. Çocuğun Tercihi:

• Çocuğun, diğer ebeveyniyle yaşamayı istemesi.

Velayetin Değiştirilmesi ile İlgili Yargıtay Kararları

1. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2020/4789, K. 2021/3652)

Olay: Çocuğun velayet sahibi anne tarafından fiziksel şiddete maruz kaldığı tespit edilmiştir.
Karar: Çocuğun üstün yararı gözetilerek velayet babaya verilmiştir.
Karar Metni:

“Çocuğun fiziksel şiddete maruz kalması, velayet değişikliğini gerektiren bir durumdur. Mevcut velayet sahibinin yetersizliği ve diğer ebeveynin çocuğa daha iyi bir yaşam sağlayacağı kanaatine varıldığından, velayet değişikliğine karar verilmiştir.”

2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı (E. 2019/4-287, K. 2020/763)

Olay: Çocuğun eğitim hayatının aksadığı ve sağlık kontrollerinin ihmal edildiği belirlenmiştir.
Karar: Çocuğun üstün yararı gerekçesiyle velayet değişikliği onaylanmıştır.
Karar Metni:

“Eğitim ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmaması, çocuğun üstün yararını zedeler. Bu nedenle velayet, daha iyi yaşam koşulları sağlayacak olan diğer ebeveyne verilmiştir.”

3. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2021/4827, K. 2022/2548)

Olay: Çocuğun 12 yaşını doldurduktan sonra babasıyla yaşamak istediğini beyan etmesi.
Karar: Çocuğun yaşı ve tercihi dikkate alınarak velayet değişikliğine karar verilmiştir.
Karar Metni:

“12 yaşını doldurmuş çocuğun velayet hakkındaki beyanı, mahkeme için önemli bir unsurdur. Çocuğun tercihi ve diğer ebeveynin daha iyi koşullar sunacağı dikkate alınarak velayet değişikliğine karar verilmiştir.”

4. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2020/7643, K. 2021/6124)

Olay: Velayet sahibi ebeveynin, alkol bağımlılığı nedeniyle çocuğa yeterince bakamaması.
Karar: Alkol bağımlılığı, velayetin değiştirilmesini gerektiren bir sebep olarak kabul edilmiştir.
Karar Metni:

“Ebeveynin alkol bağımlılığı, çocuğun sağlıklı bir ortamda büyümesini engellemektedir. Çocuğun üstün yararı gözetilerek velayet hakkı diğer ebeveyne devredilmiştir.”

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Velayet değişikliği için çocuğun yaşı önemli mi?

Evet. 12 yaş ve üzerindeki çocukların görüşleri mahkeme tarafından dikkate alınır.

2. Velayet değişikliği için mutlaka bir sebep olmalı mı?

Evet. Velayet değişikliği, çocuğun üstün yararını zedeleyen veya diğer ebeveynin daha uygun olduğunu gösteren bir sebebe dayanmalıdır.

3. Sosyal inceleme raporu zorunlu mudur?

Evet. Mahkeme, sosyal hizmet uzmanlarının hazırladığı raporları dikkate alarak karar verir.

4. Velayet değişikliği kararı ne kadar sürede sonuçlanır?

Davanın süresi, delillerin toplanma sürecine ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişir. Ortalama süre 6-12 aydır.

5. Çocuğun velayet talebi tek başına yeterli midir?

Hayır. Çocuğun talebi önemli bir unsurdur ancak nihai karar, çocuğun üstün yararı gözetilerek verilir.

Sonuç ve Öneriler

Velayetin değiştirilmesi davaları, çocuğun üstün yararını korumak amacıyla titizlikle yürütülmesi gereken bir süreçtir. Bu süreçte:

• Delillerinizi Hazırlayın: Eğitim, sağlık ve yaşam koşullarını belgeleyen raporlar sunun.

• Çocuğun Görüşüne Önem Verin: Çocuğun beyanları, mahkemede güçlü bir delil teşkil eder.

• Hukuki Destek Alın: Alanında uzman bir avukattan yardım alarak süreci profesyonelce yönetin.

Hukuk büromuz, velayet davaları ve değişiklik taleplerinde profesyonel hizmet sunmaktadır. Daha fazla bilgi almak ve hukuki danışmanlık hizmeti için bizimle iletişime geçebilirsiniz.