CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI

Cinsiyet değiştirme davası, bireyin hukuki olarak cinsiyetinin değiştirilmesini talep ettiği ve nüfus kaydının buna uygun şekilde düzeltilmesini hedefleyen bir dava türüdür. Türk Medeni Kanunu, bireyin cinsiyet değişikliği talebini belirli şartlara bağlamış ve bu sürecin mahkeme kararıyla gerçekleşmesini zorunlu kılmıştır.

Bu yazıda, cinsiyet değiştirme davasının hukuki dayanakları, süreç, gerekli şartlar, deliller ve Yargıtay kararları detaylı şekilde ele alınmıştır.

Hukuki Dayanaklar

1. Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 40

Türk Medeni Kanunu'nun 40. maddesi, cinsiyet değişikliği işlemlerini düzenler. Buna göre:

• Cinsiyet değişikliği talebinde bulunabilmek için bireyin mahkemeden izin alması gerekir.

• Bu iznin verilmesi için belirli şartların sağlanması zorunludur.

Cinsiyet Değiştirme Davası Açma Şartları

1. Reşit Olma Şartı

• Başvurucu, 18 yaşını doldurmuş olmalıdır.

2. Bekar Olma Şartı

• Başvurucunun evli olmaması gerekir. Evli bireyler cinsiyet değiştirme talebinde bulunamaz.

3. Cinsiyet Değişikliğinin Sağlık Açısından Zorunlu Olduğunu Gösteren Rapor

• Bireyin, transseksüel yapıya sahip olduğunu ve cinsiyet değişikliğinin psikolojik ve biyolojik açıdan gerekli olduğunu kanıtlayan tam teşekküllü bir hastaneden alınmış sağlık raporu sunması gereklidir.

4. Ameliyat İzni ve Sağlık Uygunluğu

• Mahkeme, izin verdikten sonra birey, cinsiyet değiştirme ameliyatını gerçekleştirebilir. Ameliyat, kişinin üreme yeteneğinin ortadan kalkmasını sağlamalıdır.

Cinsiyet Değiştirme Davasının Süreci

1. Dava Açma

• Görevli Mahkeme: Aile Mahkemesi.

• Yetkili Mahkeme: Bireyin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi.

• Dilekçe ve Belgeler:

• Sağlık raporu,

• Nüfus kaydı,

• Kimlik fotokopisi.

2. Mahkeme Süreci

a. Sağlık Raporunun İncelenmesi

• Mahkeme, başvurucunun transseksüel yapıya sahip olduğunu ve cinsiyet değişikliğinin sağlık açısından zorunlu olduğunu belirten raporu inceler.

b. Ameliyat İzni Verilmesi

• Şartların yerine getirildiği anlaşılırsa, mahkeme bireye cinsiyet değiştirme ameliyatı için izin verir.

c. Ameliyatın Gerçekleştirilmesi

• Mahkeme izninden sonra, birey cinsiyet değiştirme ameliyatını yaptırır ve ameliyat raporunu mahkemeye sunar.

d. Nüfus Kaydının Düzeltilmesi

• Mahkeme, ameliyat sonrası verilen rapor doğrultusunda bireyin nüfus kaydındaki cinsiyet hanesinin düzeltilmesine karar verir.

Cinsiyet Değiştirme Davası Sonrası Hukuki Sonuçlar

1. Nüfus Kaydının Güncellenmesi

• Mahkeme kararıyla birlikte bireyin nüfus kaydındaki cinsiyet hanesi düzeltilir.

2. Yeni Kimlik Alınması

• Nüfus kaydı düzeltildikten sonra, birey yeni kimlik ve diğer resmi belgelerini düzenletebilir.

3. Hukuki Statünün Değişmesi

• Cinsiyet değişikliği sonrası bireyin evlilik, askerlik ve diğer hukuki statüleri yeni cinsiyete uygun şekilde düzenlenir.

Cinsiyet Değiştirme Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Sağlık Raporunun Doğru Alınması:

• Raporun tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alınması zorunludur.

2. Tüm Şartların Yerine Getirilmesi:

• Mahkeme, şartların eksiksiz yerine getirilmediği durumlarda talebi reddedebilir.

3. Ameliyat Sürecinin Tamamlanması:

• Ameliyat olmadan nüfus kaydı değiştirilemez.

Yargıtay Kararları ile Cinsiyet Değiştirme Davası

1. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı (E. 2021/5432, K. 2022/6523)

Olay: Birey, transseksüel yapıya sahip olduğunu belirten sağlık raporuyla cinsiyet değiştirme davası açmıştır. Mahkeme, raporu yeterli görerek ameliyat izni vermiştir.
Karar: Yargıtay, sağlık raporunun hukuka uygun olduğunu belirterek mahkeme kararını onamıştır.
Karar Metni:

"Transseksüel yapının tıbbi raporlarla doğrulanması, cinsiyet değiştirme izni verilmesi için yeterlidir."

2. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2019/6412, K. 2020/7346)

Olay: Birey, transseksüel yapıya sahip olduğunu iddia ederek dava açmış ancak sağlık raporu eksik olduğu için mahkeme talebi reddetmiştir.
Karar: Yargıtay, rapor eksikliği nedeniyle mahkeme kararını yerinde bulmuştur.
Karar Metni:

"Sağlık raporunun eksik veya yetersiz olduğu durumlarda cinsiyet değişikliği talebi reddedilmelidir."

Örnek Olaylar ile Cinsiyet Değiştirme Süreci

Örnek 1: Sağlık Raporu ve Ameliyat İzni

Olay: Ali, transseksüel yapıya sahip olduğunu belirten bir raporla cinsiyet değiştirme davası açmıştır. Mahkeme, ameliyat izni vermiş ve ameliyat sonrası nüfus kaydını düzeltmiştir.
Sonuç: Nüfus kaydı erkekten kadına değiştirilmiş ve yeni kimlik düzenlenmiştir.

Örnek 2: Eksik Rapor Nedeniyle Ret

Olay: Ayşe, transseksüel yapıya sahip olduğunu iddia ederek dava açmış ancak sağlık raporu tam teşekküllü bir hastaneden alınmamıştır.
Sonuç: Mahkeme, eksik rapor nedeniyle talebi reddetmiştir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Cinsiyet değiştirme davası kimler tarafından açılabilir?

18 yaşını doldurmuş ve bekar bireyler tarafından açılabilir.

2. Cinsiyet değiştirme için hangi belgeler gereklidir?

• Sağlık raporu,

• Nüfus kaydı,

• Kimlik fotokopisi.

3. Sağlık raporu olmadan dava açılabilir mi?

Hayır. Sağlık raporu, davanın temel şartlarından biridir.

4. Ameliyat olmadan nüfus kaydı değiştirilebilir mi?

Hayır. Mahkeme, ameliyat sonrası düzenlenen rapora dayanarak nüfus kaydını düzeltir.

5. Cinsiyet değiştirme kararı başka hakları etkiler mi?

Evet. Evlenme, askerlik ve diğer hukuki statüler yeni cinsiyete göre düzenlenir.

Sonuç ve Öneriler

Cinsiyet değiştirme davaları, bireylerin kimliklerini hukuki olarak tanıtmaları açısından önemlidir. Bu süreçte:

• Sağlık raporunuzu doğru şekilde alın.

• Ameliyat sürecinizi planlayın.

• Hukuki destek alın: Sürecin karmaşık doğası gereği bir avukatla çalışmak faydalı olacaktır.

Hukuk büromuz, cinsiyet değiştirme davaları ve ilgili hukuki süreçlerde uzman kadrosuyla size rehberlik etmeye hazırdır. Daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.